Anız Yakan Can Yakar
Hasat sonrası tarlada kalan bitki saplarını bir değeri olmadığı için,
böcek ve diğer zararlıları yok etmek, çeşitli hastalıkları önlemek, toprak
işlemede kolaylık sağlamak ve anızın çok kolay, çabuk ve masrafsız şekilde yok
edilmesini sağlamak gibi gerekçelerle üreticiler anızları yakmaktadırlar. Bilimsel
çalışmalar göstermektedir ki anız yakmak son derece yanlış olup, yakma sonucu
meydana gelen zararları telafi etmek mümkün değildir.
Toprağın yüzeyinde oluşan 2,5 cm kalınlığındaki
bitkisel toprak, bitkinin büyüyüp gelişebilmesi için gerekli mineraller ve
vitaminler açısından zengin bir tabakadır. Bu 2,5 cm'lik bitkisel toprağın
oluşumu yaklaşık 100 yıllık bir zaman alır. Anızın yakılması sonucu da bu kısım
% 90 ila % 100 oranında zarar görür.
Ülkemizde
1993 yılından beri yasak olmasına rağmen maalesef anız yakmak kolay, masrafsız
ve çabuk bir yöntem olarak görülüyor. Ancak bu yöntem topraktaki organik
maddeleri yok ederken ve uzun vadede verimi de düşürüyor..
Anız yakmanın genel zararları
ü
Bitkinin büyümesinde büyük önem taşıyan toprağın
canlı üst kısmı yani organik maddesi de yanmaktadır.
ü
Tarımsal
ve doğal ekosistemi tahrip etmekte, toprağın erozyona karşı
dayanıklılığını azalmaktadır. Anız değerli olan toprağı su ve rüzgâr erozyonuna
karşı korumaktadır.
ü
En fazla toprak kaybı anız yakılan topraklarda
meydana gelmekte, en az toprak kaybı ise hasattan sonra anız yakılmadan gölge
tavında sürüm yapılan tarlalarda olmaktadır.
ü
Anızı yakılan toprağın su tutma gücü
azalmaktadır.
ü
Anız yakılması ile Kök Çürüklüğü ve Ekin Kurdu
zararlısının (Zabrusun) yok edilmesi mümkün değildir. Takip eden yıllarda kök
çürüklüğü hastalığı artmaktadır.
ü
Anızlarla
birlikte o alanda yaşayan bütün canlılar, hayvanlar ve mikroorganizmalar
yanmakta, anız yakma ile toprağın doğal yapısı bozulmakta ve verimliliği
düşmektedir.
ü
Çevre ve
toplum sağlığı, kamu düzeni, halkın güvenliği ve kamu mallarına zarar vermekte,
havayı kirletmekte ve yükselen dumanların özellikle yol kenarlarında
görüş mesafesinin engellenmesi sonucu can ve mal kaybına yol açmaktadır.
ü
Komşu tarlalardaki hasat edilmemiş ürünlere,
traktörlere, meyve bahçelerine, bunların etrafındaki çitlere, telefon
direklerine, civardaki yerleşim yerlerine, ortamda yaşamını sürdüren yaban
hayatına ve özellikle ormanlara, koruluk ve ağaçlık bölgelere telafisi mümkün
olmayan zararlar vermektedir.
Anız
Yakmak Yerine Alternatif Olarak Neler Yapılabilir?
ü Anız yakmak yerine anızlı tarla doğrudan
işlenebilir veya ekilebilir. Yine anız yakılmadan parçalanabilir ve parçalanan
bu anız toprak üzerine serilebilir.
ü Hasat sırasında biçerdöverin, sapı
parçalayarak toprak yüzeyine eşit şekilde dağıtan bir sistemle donatılması veya
anızın başka bir aletle toprak yüzeyine dağıtılması yapılabilir. Balya yoluyla
veya klasik yollarla anızların tarladan toplanması, biçerdöverin anızı toprağa
en yakın seviyede biçmesinin sağlanması, hasattan sonra tarladaki anızı
parçalayarak toprağa kolayca karışmasını sağlayan aletlerin kullanılması
yapılabilecek yöntemlerden bazılarıdır.
ü Anız artıkları saman yapılarak, başta
geviş getirenler olmak üzere kışı ahırda geçiren hayvanlar tarafından
tüketilmesi sağlanabilir. Ayrıca anız artıkları mantar üretiminde ve kâğıt
sanayide de kullanılabilmetedir.
Anız
Yakmanın Cezası Dekar Başına 48,58 Lira
2872
sayılı Çevre Kanunu'nun Ek-1 inci maddesinin (c) bendinde; "Anız
yakılması, çayır ve meraların tahribi ve erozyona sebebiyet verecek her türlü
faaliyet yasaktır." denilmekte ve aynı Kanun'un 20. maddesinin (l) bendi
gereğince anız yakanlara dekar başına 2018 yılı için 48,58 TL idari
para cezası veriliyor. Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik
yerler ile meskûn mahallerde işlenmesi durumunda ise ceza 5 kat artırılıyor.
Yanan anızı gördüğü veya duyduğu halde gerekli işlemleri yapmayan muhtar ve kamu görevlileri hakkında da Kabahatler Kanunu'nun ‘Emre Aykırı Davranış’ maddesi gereğince işlem yapılmaktadır.
Resim 1. Anız yakımı sonucunda kuluçkada olan bir kuşun yanarak telef
olması.
